۱۳۹۱ تیر ۲۴, شنبه

قرآن و دموکراسی؛ حدود نظارت اجتماعی در دموکراسی و قرآن ( 3 )



ب -  حدود امر به معروف و نهی از منکر در قرآن  

در9 آیه ی قران " حدود الله " آمده است بشرح زیر:

1  - سوره: 4 , آیه: 13  - سوره نساء

تلك حدود الله ومن يطع الله ورسوله يدخله جنات تجري من تحتها الانهار خالدين فيها وذلك الفوز العظيم
اينها احكام الهى است و هر كس از خدا و پيامبر او اطاعت كند وى را به باغهايى درآورد كه از زير [درختان] آن نهرها روان است در آن جاودانه‏اند و اين همان كاميابى بزرگ است (۱۳)

2 – سوره 4 نساء. آیه 14

وَمَن يَعْصِ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُّهِينٌ ﴿۱۴﴾

و هر كس از خدا و پيامبر او نافرمانى كند و از حدود مقرر او تجاوز نمايد وى را در آتشى درآورد كه همواره در آن خواهد بود و براى او عذابى خفت‏آور است (۱۴)

آیات پیشتر از این دو آیه  راجع به ارث و ایات بعدی همخوابگی زنان با غیر شوهران است.

3 - سوره: 58 مجادله , آیه: 4

فمن لم يجد فصيام شهرين متتابعين من قبل ان يتماسا فمن لم يستطع فاطعام ستين مسكينا ذلك لتومنوا بالله ورسوله وتلك حدود الله وللكافرين عذاب اليم

و آن كس كه [بر آزادكردن بنده] دسترسى ندارد بايد پيش از تماس [با زن خود] دو ماه پياپى روزه بدارد و هر كه نتواند بايد شصت بينوا را خوراك بدهد اين [حكم] براى آن است كه به خدا و فرستاده او ايمان بياوريد و اين است‏حدود خدا و كافران را عذابى پردرد خواهد بود (۴)

بازهم راجع به رفتار و نسبت های ناروایی است که اعراب به زنان می دادند.

4- سوره: 65 طلاق , آیه: 1

يا ايها النبي اذا طلقتم النساء فطلقوهن لعدتهن واحصوا العده واتقوا الله ربكم لا تخرجوهن من بيوتهن ولا يخرجن الا ان ياتين بفاحشه مبينه وتلك حدود الله ومن يتعد حدود الله فقد ظلم نفسه لا تدري لعل الله يحدث بعد ذلك امرا

اى پيامبر چون زنان را طلاق گوييد در [زمان‏بندى] عده آنان طلاقشان گوييد و حساب آن عده را نگه داريد و از خدا پروردگارتان بترسيد آنان را از خانه‏هايشان بيرون مكنيد و بيرون نروند مگر آنكه مرتكب كار زشت آشكارى شده باشند اين است احكام الهى و هر كس از مقررات خدا [پاى] فراتر نهد قطعا به خودش ستم كرده است نمى‏دانى شايد خدا پس از اين پيشامدى پديد آورد (۱)

این ایه و آیات بعدی بازهم راجع به حقوق زنان است و نیمه دیگر سوره هم راجع به پیامدهای عدم اطاعت از دستورات قرآن و عذاب های بعدی است.

 5 - سوره: 9 توبه, آیه: 97

الاعراب اشد كفرا ونفاقا واجدر الا يعلموا حدود ما انزل الله علي رسوله والله عليم حكيم

باديه‏نشينان عرب در كفر و نفاق [از ديگران] سخت‏تر و به اينكه حدود آنچه را كه خدا بر فرستاده‏اش نازل كرده ندانند سزاوارترند و خدا داناى حكيم است (۹۷)

سوره توبه – با 129 آیه -در واقع اخلاق و رقتار ساکنان  شبه جزیره عربستان آن زمان است. آیه فوق در وسط چهره های متنوعی است که قرآن از اعراب آن سرزمین بدست می دهد.

6 - سوره: 2 بقره , آیه: 187

احل لكم ليله الصيام الرفث الي نسايكم هن لباس لكم وانتم لباس لهن علم الله انكم كنتم تختانون انفسكم فتاب عليكم وعفا عنكم فالآن باشروهن وابتغوا ما كتب الله لكم وكلوا واشربوا حتي يتبين لكم الخيط الابيض من الخيط الاسود من الفجر ثم اتموا الصيام الي الليل ولا تباشروهن وانتم عاكفون في المساجد تلك حدود الله فلا تقربوها كذلك يبين الله آياته للناس لعلهم يتقون

در شبهاى روزه همخوابگى با زنانتان بر شما حلال گرديده است آنان براى شما لباسى هستند و شما براى آنان لباسى هستيد خدا مى‏دانست كه شما با خودتان ناراستى مى‏كرديد پس توبه شما را پذيرفت و از شما درگذشت پس اكنون [در شبهاى ماه رمضان مى‏توانيد] با آنان همخوابگى كنيد و آنچه را خدا براى شما مقرر داشته طلب كنيد و بخوريد و بياشاميد تا رشته سپيد بامداد از رشته سياه [شب] بر شما نمودار شود سپس روزه را تا [فرا رسيدن] شب به اتمام رسانيد و در حالى كه در مساجد معتكف هستيد [با زنان] درنياميزيد اين است‏حدود احكام الهى پس [زنهار به قصد گناه] بدان نزديك نشويد اين گونه خداوند آيات خود را براى مردم بيان مى‏كند باشد كه پروا پيشه كنند (۱۸۷)

7 - سوره: 2 بقره, آیه: 229

الطلاق مرتان فامساك بمعروف او تسريح باحسان ولا يحل لكم ان تاخذوا مما آتيتموهن شييا الا ان يخافا الا يقيما حدود الله فان خفتم الا يقيما حدود الله فلا جناح عليهما فيما افتدت به تلك حدود الله فلا تعتدوها ومن يتعد حدود الله فاوليك هم الظالمون

طلاق [رجعى] دو بار است پس از آن يا [بايد زن را] بخوبى نگاه داشتن يا بشايستگى آزاد كردن و براى شما روا نيست كه از آنچه به آنان داده‏ايد چيزى بازستانيد مگر آنكه [طرفين] در به پا داشتن حدود خدا بيمناك باشند پس اگر بيم داريد كه آن دو حدود خدا را برپاى نمى‏دارند در آنچه كه [زن براى آزاد كردن خود] فديه دهد گناهى بر ايشان نيست اين ست‏حدود احكام الهى پس از آن تجاوز مكنيد و كسانى كه از حدود احكام الهى تجاوز كنند آنان همان ستمكارانند (۲۲۹)

8 - سوره: 2 بقره, آیه: 230

فان طلقها فلا تحل له من بعد حتي تنكح زوجا غيره فان طلقها فلا جناح عليهما ان يتراجعا ان ظنا ان يقيما حدود الله وتلك حدود الله يبينها لقوم يعلمون

و اگر [شوهر براى بار سوم] او را طلاق گفت پس از آن ديگر [آن زن] براى او حلال نيست تا اينكه با شوهرى غير از او ازدواج كند [و با او همخوابگى نمايد] پس اگر [شوهر دوم] وى را طلاق گفت اگر آن دو [همسر سابق] پندارند كه حدود خدا را برپا مى‏دارند گناهى بر آن دو نيست كه به يكديگر بازگردند و اينها حدود احكام الهى است كه آن را براى قومى كه مى‏دانند بيان مى‏كند (۲۳۰)

9 -  سوره: 9 توبه , آیه: 112

التايبون العابدون الحامدون السايحون الراكعون الساجدون الآمرون بالمعروف والناهون عن المنكر والحافظون لحدود الله وبشر المومنين

[آن مؤمنان] همان توبه‏كنندگان پرستندگان سپاسگزاران روزه‏داران ركوع‏كنندگان سجده‏كنندگان وادارندگان به كارهاى پسنديده بازدارندگان از كارهاى ناپسند و پاسداران مقررات خدايند و مؤمنان را بشارت ده (۱۱۲)

توجه داشته باشیم که این دستورات و دیگر فرامین قرآن در مورد کسانی است که مسلمان شده اند. به بیانی دیگر امر به معروف و نهی از منکر در قرآن در محدوده ی مسلمانان است نه در مورد غیر مسلمانان. برای غیر مسلمانان دستورات دیگری است شامل جزیه، مهدورالدم بودن و ... که جایش گفتمانش اینجا نیست.

اما نظارت اجتماعی در دموکراسی - همانطور که پیشتر هم آمد - در محدوده ی اعتقادات خاصی نیست. بلکه شامل همه مردم با هر نوع تفکر وعقیده ای می شود.

بنابراین فرض روشنفکران مذهبی که می خواهند خود را راضی کنند که امر به معروف و نهی از منکر همان نظارت اجتماعی در دموکراسی است، جز خود فریبی و دیگر فریبی و عادت رفتاری به اعتقادی خاص بیشتر نیست.

نکات فرعی دیگری – در ارتباط با این بحث -  که در آیات بالا بچشم می آیند عبارتند از :

1 -  پنج مورد آن در آیه ها و سوره هایی است که راجع به رفتار مردان با زنان است.

2 -  برای وادار کردن مسلمانان به پیروی از دستورات، در پنج آیه از زبان تهدید استفاده شده است.

3 -  در دو مورد زبان تشویق بکار رفته است.

4 – در یک مورد – سوره توبه آیه 97 – آمده است که بادیه نشینان عرب به آنچه خدا نازل کرده است نادان ترند!

یعنی این دستورات برای مردم آن زمان عربستان بوده است. حالا بعد از 1400 سال که دنیا نسبت به آن زمان زیر و رو شده است و جایی برای مقایسه وجود ندارد، روشنفکران مذهبی می خواهند دستورات رفتاری راجع به بادیه نشینان عرب را تازه در اینجا بکار گیرند گرچه با رنگ و لعاب های تازه.

در واقع عبا و عمامه در ذهن همه ی ما مستتر است، اما در این ها بیشتر و هر یک آیت الهی هستند بدون عبا و عمامه و بعضی هاشان که می خواسته و می خواهند بظاهر مدرن تر بچشم آیند، کراوات را هم بکار گرفته اند. 

تلاش های روشنفکران مذهبی همیشه بیادم آورده است که  " احمد پوده ،همان که بوده "

هیچ نظری موجود نیست:

var _gaq = _gaq || []; _gaq.push(['_setAccount', 'UA-20716781-5']); _gaq.push(['_trackPageview']); (function() { var ga = document.createElement('script'); ga.type = 'text/javascript'; ga.async = true; ga.src = ('https:' == document.location.protocol ? 'https://ssl' : 'http://www') + '.google-analytics.com/ga.js'; var s = document.getElementsByTagName('script')[0]; s.parentNode.insertBefore(ga, s); })();