در بخش اول قرآن نشان داد که چیزی بنام نظارت
اجتماعی در آن وجود ندارد، بلکه فقط امر و نهی در آن است.
در بخش دوم آیه های قرآن امر به معروف و نهی از
منکر نشان دادند که گروهی ویژه از مردم می توانند در امر به معروف و نهی از منکر
شرکت کنند و نه همه ی مردم.
در این بخش حدود نظارت اجتماعی در دمکراسی و امر
به معروف و نهی از منکر در قرآن کنار هم گذاشته شده تا تفاوت های آشکار آنان معلوم
شود.
الف - نظارت اجتماعی در دموکراسی
در دموکراسی چیزی بنام " حدود "، برای
نظارت اجتماعی وجود خارجی ندارد.
·
همه ی مردم تا جایی که در توانشان هست می توانند
بر همه ی امور کشور نظارت کنند حتا به مسایل امنیتی نیز بپردازند.
·
هیچ مقامی هم نمی تواند جلو آنها را بگیرد، آنها
را دستگیر کند، به زندان بیاندازد و یا اعدام کند. نمونه ی بسیار زنده و تازه ی آن
جریان افشاگری های " ویکی لیکس " است.
·
این نظارت با رشد تکنولژی هر روز ممکن تر و
گسترده تر می شود.
·
این نظارت از درون خانواده – رفتار والدین با
فرزندانشان، رفتار آنان با هم - شروع و به عالی ترین سطح کشور می رسد؛ چه در مورد
افراد و چه در مورد سازمان های دولتی و یا حتا سیستم حکومتی.
·
این نظارت از ریزترین مسایل – حق انتخاب اسباب
بازی یا غذا توسط یک کودک ، تعجب نکنید که مگر کودک هم آدم است که حق انتخاب داشته
باشد! – شروع و به مهمترین حقوق اجتماعی گسترش می یابد. از خصوصی ترین مسایل فردی
آغاز – سکس – و به عمومی ترین مسایل زندگی و کار کشیده می شود.
·
هیچ چیز امکان پنهان ماندن از دیدگاه عمومی را
ندارد.
بدین گونه جامعه از حالت بسته اش خارج و همه می توانند
ضمن بهره وری آزادانه از حقوق فردی و اجتماعی خویش، راه های تازه ای برای دستیابی
به حقوق فراموش شده و یا نادیده انگاشته بیابند.
اما در قرآن :
امر به معروف و نهی از منکر - یا به گفته ی
روشنفکران مذهبی نظارت اجتماعی - "
حدود " دارد. این محدوده چیست؟
به آیات امر به معروف و نهی از منکر یکبار دیگر
بنگرید:
- سوره: 9 توبه , آیه: 112
التايبون العابدون
الحامدون السايحون الراكعون الساجدون الآمرون بالمعروف والناهون عن المنكر والحافظون
لحدود الله وبشر المومنين
[آن مؤمنان] همان
توبهكنندگان پرستندگان سپاسگزاران روزهداران ركوعكنندگان سجدهكنندگان وادارندگان
به كارهاى پسنديده بازدارندگان از كارهاى ناپسند و پاسداران مقررات خدايند و مؤمنان را بشارت
ده (۱۱۲)
مشاهده می کنید
که حد و مرز امر به معروف و نهی از منکر قرآن همان حدودی است که قرآن با فرامینش
تعیین کرده است و از آن فراتر نمی رود. برای جلوگیری از لغزش به تعبیر و تفسیر، به
آیه های قران در مورد " حدودالله " در نوشته ی بعدی می رسیم .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر